آپارتمانی در تهران که به یک موزه کوچک خانگی یا گالری موزه تبدیل شده است - ایران عکس

موزه های خانگی شعاری بود که مدیرکل سابق موزه های کشور آن را خاطرنشان کرد. اینکه هر خانه ای یک موزه باشد حتی در حد یک ویترین و هر روز به آن اضافه گردد، سیاستی بود که اداره کل موزه های کشور در وزارت میراث فرهنگی دنبال میکرد.

در واقع، قرار بر این بود که هر کسی شی تاریخی یا قدیمی دارد بتواند با در اختیار داشتن مجوز میراث فرهنگی آن را برای خود نگه دارد و در عین حال با مجوز از وزارت میراث فرهنگی آن را در قالب یک موزه خانگی نگهداری کند.

از طرفی مجموعه داران کشور نیز دارای مجموعه های ارزشمندی هستند که توانسته اند آنها را گردآوری نموده و با مجوز از وزارت میراث فرهنگی آن اشیا را حتی در منزل خود ثبت نمایند. مجموعه داران از این طرح استقبال کردند به نحوی که در سالهای اخیر ایجاد موزه های خصوصی و خانگی 50 درصد رشد داشته است. یکی از این موزه های کوچک خانگی متعلق به رضا سمایی است که البته وزارت میراث فرهنگی نام خانه گالری را به آن داده است.

او یکی از مجموعه داران تهران است که توانست آثاری از دهه های قبل را در منزل خود جمع آوری و یک موزه خانگی تشکیل دهد. در واقع میتوان گفت که موزه او متعلق به دهه 40 شمسی است و هر آنچه که در این دوران وجود داشته، نمونه ای از آن در این مجموعه هست مانند وسایلی که از هواپیمایی های آن موقع بجا ماند، حتی وسایل خانه که شاید هنوز هم خیلی از افراد از آنها در منزلشان استفاده می نمایند و نمی دانند که این وسایل می تواند اجزای یک خانه موزه را تشکیل دهند.

شرق تهران و در آپارتمانی کوچک 500 کارتن از این وسایل به وسیله رضا سمایی جمع آوری شد. مجموعه داران اشیای قدیمی می دانند که وقتی نام کارتن می آید یعنی کارتن هایی که برای موز استفاده می گردد، چون آنها مقاوم تر از هر کارتنی هستند و به اشیا آسیب نمی زنند. اصلاً همین واحد شمارش هست که مجموعه یک نفر را از لحاظ تعداد ارزیابی می نماید. اما در این آپارتمان نقلی، گلچینی از این آثار چیده شده است، گوشه ای از یک خانه. هر چند که در همین خانه هر آنچه که استفاده می گردد نیز متعلق به دهه های اخیر است از قاشق و چنگال و بشقاب گرفته تا بخاری و میز و جایگاه.

این مجموعه از سالهای 1960 و 1970 گردآوری شده اند یعنی میتوان گفت از دهه 40 تا 50 خورشیدی. یکی دو کالا هم در این میان هستند که قدیمی تر به نظر می رسند مانند شمعدانی متعلق به 120 سال پیش.

میز این خانه از سال 1351 سرپاست و مالک این خانه تنها شیشه به آن اضافه نموده است. بشقاب های دارای طرح لیلی و مجنون نیز متعلق به سالهای 1350 هستند، همانها که الهام گرفته از طرح محمد علی زاویه، هنرمند مینیاتور ایرانی بودند و شاید سالهاست که در کارتن هایی به گوشه انباری سپرده شده اند یا با جابجایی خانه ها و کوچکتر شدن منازل دور ریخته شدند. شاید چون دیگر قدیمی شده بودند یا گوشه از آنها لب پر شده بود.

اما اینجا در این آپارتمان هیچ وسیله ای نه تنها دور ریخته نمی گردد بلکه تعمیر هم می گردد. مانند 800 سشواری که در این مجموعه قرار گرفته است. سمایی خودش وسایل را تعمیر می نماید شاید 50 درصد، چون بسیاری از آنها یا دیگر فراوری نمی شوند به همین علت قطعاتشان وجود ندارد یا دیگر از کار افتاده اند.

اما تلفنی که به سفارش ایران در سال 1961 ساخته شده بود در همین مجموعه قرار گرفته است، تلفنی که ساخته سوئد است و وقتی روی زمین گذاشته می گردد، قطع شده و هر زمان برداشته گردد، میتوان به آن پاسخ داد. هنوز هم ساعتی قدیمی که از اول با آب کار می نماید، با کمی آب یک سال تیک تاک خواهد نمود. این ساعت انرژی خود را از تجزیه آب می گیرد.

شاید خیلی ها یادشان باشد، دسته فرمان ماشین های قدیمی از جمله نیسان یا پیکان را که یک توپ شیشه ای با گل های خشک یا پلاستیک داخلش داشت. از محصولات کارخانه ای که این گوی های شیشه ای را فراوری می کرد، میتوان در این گالری موزه جاسیگاری آن را هم پیدا کرد.

در دهه 1960 و 70 رنگ نارنجی رنگ غالب آن موقع بود. تلفن های زیادی به این رنگ ساخته شد حتی تاکسی های نارنجی رنگ متعلق به آن دوره است. از این رنگ وسایل زیادی ساخته شده که نمونه هایی از آنها در اینجا نگهداری می گردد.

این گالری موزه در لیست گالری موزه های ثبت شده اداره کل میراث فرهنگی استان تهران است که البته بازدید عمومی ندارد، چون یک آپارتمان است که مالک خصوصی دارد. مگر زمانیکه رایزنی ها با شهرداری و وزارت میراث فرهنگی برای اختصاص مکانی به آن نتیجه دهند.