ذائقه بچه ها را به نمک عادت ندهیم - ایران عکس

ذائقه بچه ها را به نمک عادت ندهیم

نویسنده:مهدیه آقازمانی

تأکید دکتر برومند رئیس سابق انجمن نفرولوژی، دکتر پزشکیان عضو کمیسیون بهداشت مجلس و دکتر کیمیاگر متخصص تغذیه:

بعد از خواندن این مقاله نمکدان را باید از کنار دست تان بردارید و دیگرسراغ غذاهای شور نروید. شاید کار سختی باشد، اما غیر ممکن نیست. تغییر ذایقه مهم ترین و سخت ترین قدم برای کاهش مصرف نمک است. درست است که تغییر عادت های سنتی، خیلی زمان بر است و کار یک روز و دو روز نیست، اما اگر فقط کمی به خودتان سخت بگیرید، یاری شایانی به کاهش بیماری های قلبی عروقی، افزایش فشارخون، نارسایی کلیه و... نموده اید. آن چیزی که مسوولان متفق القول به آن اشاره داشتند، شکل گیری ذایقه کم نمک در دوران کودکی و آموزش و اطلاع رسانی گسترده است. در این گزارش هم در ادامه مقالات گذشته به ارتباط نمک با انواع بیماری ها پرداخته ایم و راهکارهای مسوولان برای کاهش مصرف نمک در بین خانواده ها را آنالیز نموده ایم.

دکتر بهروز برومند، فوق تخصص کلیه و رئیس سابق انجمن نفرولوژی، نمک را از اساسی ترین موادی ذکر می نماید که به همه پارامترهای همودینامیک مانند گردش خون، اندازه خون و فشارخون مرتبط است.

فیزیولوژی کلیه و فعالیت آن حتی در ارتباط با سیستم ایمنی متأثر از نمک است و در حقیقت نمک زبانی است که کلیه آن را می فهمد و براساس آن کارش را زیاد یا کم می نماید و بدن را با شرایط وفق می دهد. در واقع کلیه نقش اساسی در تنظیم اندازه نمک بدن بر عهده دارد. دکتر برومند نمک را به چاقوی تیزی تشبیه می نماید که در عین حال که برای بریدن جسم سخت به کار می رود و مفید است ولی می تواند دست را هم ببرد: همان طور که بدن انسان نیازمند نمک است، افزایش مصرف نمک هم بسیار زیانبار است. اگر مصرف زیاد نمک به فشارخون بالا در فرد منجر گردد، این فشارخون بر کلیه تاثیر می گذارد و باعث نارسایی کلیه می گردد. در عین حال افرادی که فشارخون شان پایین است و یا به علت تعریق زیاد، آب زیادی از دست دادند، مانند بیمارانی که دچار اسهال شده اند و یا کسانی که در حج هستند، باید به اندازه لازم نمک مصرف نمایند تا بدن شان به حالت عادی برگردد. دکتر برومند شرح می دهد: اندازه مصرف نمک در افراد بستگی به نیاز بدن آنها دارد. اگر کسی فشارخون بالا دارد و یا دچار دیابت است و بعلاوه فردی که خیز یا ادم دارد و دست و پایش ورم دارد و به تنگی نفس مبتلا است، نباید نمک مصرف کند. حتی برخی از افراد بنابر نوع بیماری شان شیر هم که حاوی اندازهی نمک است را نباید مصرف نمایند، بنابراین افراد باید از اندازه نمک در موادغذایی آگاه باشند. وی مهم ترین مساله در کاهش مصرف نمک را آموزش می داند و می گوید: تغییر ذایقه در افراد بسیار مشکل است، بنابراین باید بچه ها را از ابتدا به خوردن غذاهای کم نمک عادت بدهیم تا ذایقه آنها به همین صورت شکل بگیرد. علاوه بر آن اگر فردی سابقه خانوادگی فشارخون دارد، باید فرزندان شان را به خوردن غذاهای کم نمک عادت بدهد تا در آینده دچار فشارخون نشوند. دکتر برومند تاکید می نماید: از آنجایی که ایرانی ها ذایقه شان عادت به غذاهای پرنمک دارد، بیشتر موادغذایی ای که مصرف می کنیم، دارای اندازه قابل توجهی نمک است. در واقع نمی توان گفت یک ماده غذایی مطلقا نمک ندارد. حتی یک کاسه برنج بدون افزودن نمک به آن حدود 1500 میلی گرم کلریدسدیم یا 750 میلی گرم نمک دارد. پس باید از خوردن غذاهای پرنمک مثل انواع چیپس و غذاهای آماده پرهیز کنیم. بعلاوه غذاهایی مثل آش رشته به علت وجود رشته در آن، بسیار حاوی نمک است. باید گفت سیب زمینی کمتر از برنج نمک دارد و اگر فردی نمی تواند برنج کم نمک بخورد، سیب زمینی با گل پر و آب لیمو جایگزین مناسبی است و یا اگر خوردن خیار بدون نمک خیلی کار سختی است، می توان به جای آن گلابی خورد. بیمارانی که ناراحتی قلبی دارند و کلیه آنها سالم است، حتما نمک طبی مصرف نمایند و یا به جای غذاهای گوشتی که نمک زیادی می طلبد، غذاهای گیاهی استفاده نمایند.

خانواده ها نیازمند آموزش هستند

دکتر پزشکیان، استاد دانشگاه و فوق تخصص جراحی قلب وعروق یکی از مهم ترین مسائلی را که مصرف بالای نمک ایجاد می نماید، افزایش فشارخون می داند. وزیر اسبق بهداشت و درمان با بیان این مطلب، شرح می دهد: فشارخون بالا بر عملکرد قلب، مغز، چشم و کلیه تاثیر می گذارد و بیشتر سکته های قلبی و مغزی ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با نمک دارد. بسیاری از مرگ و میرهای ناشی از سکته های قلبی و مغزی به علت فشارخون بالا است که با مصرف بالای نمک مرتبط است. عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تاکید می نماید: مصرف نمک برای بسیاری از بیماری ها بسیار خطرناک است و به طور مثال افرادی که مسائل قلبی دارند، با مصرف نمک، بار قلب افزایش پیدا می نماید و نارسایی قلبی بیشتر می گردد؛ ریه مشکل پیدا می نماید؛ نفس فرد دچار مشکل می گردد و بعلاوه ادم پیدا می نماید و حتی بر کلیه ها فشار می آورد تا نمک های اضافی را کنترل و دفع کند و اگر اندازه نمک بیشتر از حدی باشد که کلیه دفع می نماید، حجم مایعات بدن زیاد می گردد، بنابراین پزشک مجبور است دارویی را برای بیمار تجویز کند که سدیم یا قند اضافی را از بدن خارج کند اما اگر افراد در مصرف نمک، زیاده روی ننمایند، هیچ یک از مسائل ذکر شده به وجود نخواهد آمد.

دکتر پزشکیان یادآور می گردد: در بسیاری از جوامع پیشرفته و پیشرفته، استانداردهایی برای صنایع غذایی تعریف شده به گونه ای که نمک استفاده شده در مواد غذایی نباید از یک حدی بیشتر باشد. صنایع غذایی موظف به اجرای آن هستند، در غیر این صورت به آنها اجازه فراوری داده نمی گردد. دکتر پزشکیان قدم اول برای کاهش مصرف نمک را اطلاع رسانی عمومی ذکر می نماید و می گوید: باید به طور مستمر اطلاع رسانی و آموزش در جامعه انجام گردد. رسانه ها به ویژه صدا و سیما نقش اساسی در آموزش مردم برای کاهش مصرف نمک دارند. بعلاوه در مدارس باید به دانش آموزان در خصوص خوردن غذاهای کم نمک آموزش داد. علاوه بر آن خانواده ها نیازمند آموزش های ویژه ای برای کنترل اندازه نمک مصرفی هستند. رستوران ها و نانوایی ها و مراکز توزیع غذا باید برای مصرف نمک در غذاها آموزش ببینند. دکتر پزشکیان ادامه می دهد: قدم بعدی برای کاهش مصرف نمک در جامعه نظارت بر صنایع غذایی است. باید استانداردهایی برای صنایع غذایی تعریف کرد و حد مجاز مصرف نمک در آن ذکر گردد. البته مسوولان باید به طور مستمر بر صنایع غذایی نظارت داشته باشند تا این استانداردها تا حد ممکن رعایت گردد.

ذایقه خود را تغییر دهید

دکتر کیمیاگر حرف هایش را با توصیه به خانواده ها آغاز می نماید: مهم ترین اقدام در کاهش مصرف نمک این است که ذایقه خود را به غذاهای کم نمک عادت دهید. مادر خانواده از ابتدا فرزندان اش را به خوردن غذاهای پرنمک عادت ندهد و سعی کند، نمکدان را سر سفره نگذارد. دکتر کیمیاگر تغییر ذایقه را سخت ولی ممکن می داند و می گوید: باید تلنگری به افراد در خصوص مصرف زیاد نمک زده گردد تا تصمیم بگیرند نمک را کمتر استفاده نمایند. چاشنی هایی مثل آب لیمو و سرکه و سبزیجات معطر جایگزین های مناسبی برای نمک هستند. وی به آمار بالای فشارخون در کشور هم اشاره می نماید و تاکید دارد: امروزه در جهان نمک هایی ساخته شده است که 50 درصد آن سدیم و 50 درصد آن پتاسیم است و در عین حال که طعم شوری دارد ولی 50 درصد ضررش کمتر است. اگر در کشور ما هم از این نمک ها استفاده گردد، بسیاری از مسائل حل خواهد شد. دکتر کیمیاگر در انتها به خانواده ها توصیه می نماید: از غذاهایی که کمتر فرآوری شده، بهره ببرید و میوه ها و سبزیجات زیاد مصرف کنید چون پتاسیم زیادی دارد و از مصرف موادغذایی پرنمک مثل آجیل ها پرهیز کنید. بعلاوه سعی کنید غذاهایی مثل بادمجان و ماهی را که همواره پرنمک پخته می گردد را کمتر نمک بزنید و در آخر سعی کنید روزی 3 گرم، یعنی هر روز حداکثر یک قاشق چای خوری نمک بخورید.

منبع:www.salamat.com

/ج

منبع: راسخون