عباس عبدی؛ چرا نسل جدید مساله دارد؟ - ایران عکس

اکنون در سالگرد این انقلاب چه چیزی می توان گفت یا می باید گفت که تا حدی بازتاب دهنده مسائل این فرایند 42 ساله باشد؟ واقعیت این است که جامعه ایران به شدت تاریخ گرا است، شاید دلیل مهم این گرایش، فقدان فضای مناسب برای بروز کنش سیاسی برای ساختن حال و آینده است. شاید به این دلیل که، چون نمی تواند در امور روزمره خود وارد تبادل نظر گردد یا مشارکت موثری پیدا کند به گذشته پناه می برد.

تا به امروز ندیده ام که احزاب سیاسی غربی و کشور های توسعه یافته در نقد و رد یکدیگر، گذشته حزب خود یا حزب دیگری را به رخ هم بکشند. آنان خیلی عملی و در حال و اکنون فکر می نمایند. به همین علت پس از جنگ دوم جهانی چرچیل که یکی از پایه های مهم پیروزی متفقین بود را از نخست وزیری می اندازند، زیرا قهرمانی در جنگ در جای خود محترم است، ولی سیاست مدار باید به مسائل روز جامعه پاسخ دهد.

نمی دانم که آیا غربی ها در رقابت های انتخاباتی خود به عملکرد چند ده ساله یکدیگر یا حزب رقیب نیز می پردازند یا خیر، ولی تا به امروز ندیده ام که چنین نمایند. در حالی که ما همواره دنبال این هستیم که مستمسکی پیدا کنیم و ریشه هم مسائل خود را به گردن دیگران، آن هم در گذشته بیندازیم. دیگران هم متقابلا در انجام کار مشابه کوتاهی نمی نمایند. اگر ما بتوانیم در میدان سیاستی که معطوف به حل مسائل امروزمان باشد، بازی عادلانه و واقعی داشته باشیم، بعید است که به نبش قبر گذشته مشغول شویم. نه اینکه گذشته مهم نیست، گذشته و تاریخ در حد درس آموزی مهم و مورد احتیاج است ولی ما آن را زنده نموده و به سیاست تبدیل می کنیم. این رفتار علت دیگری هم دارد که خیلی مهم است.

ما در ایران نمی توانیم پفراینده های گذشته را ببندیم. چرا؟ به این علت که در همان زمان رخداد، مجاز به رسیدگی کامل و شفاف نبوده ایم. به همین علت طرح کامل و دقیق رویداد های گذشته در زمان خودشان ممکن نبوده است، بعدا که حساسیت ها کم می گردد امکان پرداختن به وجود می آید. در نتیجه همگی در پی موشکافی و نبش قبر گذشته می شویم، چون در همان زمان کالبد شکافی را اجازه نداده اند.

خارج شدن اسناد نیم قرن پیش وزارت خارجه امریکا و انگلیس از شرایط محرمانه برای ما مهم تر از رسیدگی و زیر و رو کردن یک برنامه سیاسی جدید است. در هر حال اکنون و به علل گوناگون از جمله دو مورد مذکور انگیزه افراد برای بازنگری گذشته بیشتر شده است. در این میان آنچه که خطرناک و البته تا حدی طبیعی هم هست، فقدان امکان گفت وگوی سازنده میان نسل های گوناگون در چنین فضایی است.

جوانان و نوجوانان امروز نه تنها تجربه ای از گذشته ندارند بلکه آموزه های خود از گذشته را، به وسیله نظام آموزشی و رسانه رسمی کسب نموده اند، آموزه هایی که کم عمق و شعاری و تحریف شده است و در اولین مواجهه فکری همه آن آموزه ها دود می گردد و به هوا می رود. خوشبختانه این نسل جدید تعلق خاطرش به حال و آینده بیش از گذشته است. ولی هنگامی که می بیند عده ای با تمام توان، خود را پشت گذشته پنهان نموده تا شرایط نامناسب امروز را توجیه نمایند، برای مقابله با این رفتار گذشته را تخطئه می نمایند، حتی بیش از آنکه ضروری است.

مساله این نسل را نمی توان از شیوه های تکراری حل کرد. برای نمونه به رسانه ها یا به این و آن دستور داد که جوانان و نسل جدید را با دستاورد های انقلاب آشنا نمایند. اگر حکومتی نتوانسته باشد این جوانان را که از لحظه تولد تحت تبلیغات رسانه رسمی و آموزش و پرورش انحصاری بوده، با چیزی آشنا کند، یا آن چیز وجود ندارد یا پس از این هم نخواهد توانست که چنین کند.

این درست نیست که بعضی از پیرمردان که به هر دلیلی نگاه مثبت به گذشته دارند، نگاه منفی یا انتقادی دیگران نسبت به گذشته را محصول بی اطلاعی یا بدسرشتی یا تحت تاثیر تبلیغات منفی بیگانه بدانند و گمان نمایند که حتما چیز های خوبی وجود دارد که اگر به آنان گفته گردد، به راه خواهند آمد. این تصور به کلی باطل است. اگر حقیقتی درباره گذشته وجود دارد که آنان بی اطلاع هستند و تا به امروز نتوانسته اید به آنان بفهمانید، قطعا پس از این نیز نخواهید توانست.

مشکل مهم تر این است که تا به امروز خیلی از حقایق از آنان پنهان شده است. یا به خیلی از پرسش ها پاسخ داده نمی گردد و از همه بدتر اینکه آن چیزی را که پدران نقطه قوت رویداد های گذشته و افتخارآمیز می دانند، فرزندان و نوه ها، آن ها را نقطه ضعف و قابل نقد و تخطئه می دانند. بنابراین بیان نقاط قوت نیز دردی را درمان نخواهد کرد، زیرا ارزش های نسل جدید تغییر نموده است و علت اصلی نیز در ناتوانی پدران در همراه کردن فرزندان و رسیدن به تفاهم است. البته احتیاجی هم به اقناع نیست، زیرا عملکرد ها نشان از واقعیتی می دهد که به هیچ وجه برای نسل جدید قانع نماینده نیست.