کتاب تشنگان قله های برفگیر برحسب احساسات شخصی نوشته نشده است - ایران عکس

ثابتی که اهل توابع شهرستان دهدشت استان کهگیلویه و بویراحمد است، پس از پشت سر گذاشتن روزهای نوجوانی لباس پاسداری پوشید و تا آخرین روز جنگ پا به پای همرزمانش پشت خاکریزها جنگید و در این راه زخم ها برداشت. او فرماندهی دسته تا فرماندهی گردان را تجربه کرده و در عملیات های سرنوشت سازی مانند والفجر هشت، بدر، خیبر و کربلای پنج حضور پررنگی داشته است. او که پس از انتها جنگ، در تیر 1368 به همراه گردان فاطمه زهرا(س) برای مقابله با گروهک های کومله و دمکرات به کردستان اعزام شد. بعد از مدتی، در سمت معاون اطلاعات منطقه سوم نیروی دریایی به خدمتش ادامه می دهد تا اینکه با درجه سرهنگی بازنشست می گردد. اکنون وی راوی حماسه های همرزمان شهید و جانبازش است.

ساسان ناطق، نویسنده و مدیر کارگاه قصه و رمان حوزه هنری در کتاب تشنگان قله های برفگیر با نگاهی متفاوت به جنگ و با حفظ قالب مستندگونه به صورت داستان به روایت خاطرات بخشعلی ثابتی از رزمندگان استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخته است، با این نویسنده به بهانه انتشار تازه ترین کتابش به گفت وگو پرداخته ایم که شرح آن در ادامه آمده است.

چطور شد این سوژه را برای نوشتن انتخاب کردید؟

کار تألیف کتاب تشنگان قله های برفگیر، شامل خاطرات آقای بخشعلی ثابتی از استان کهگیلویه و بویراحمد، از جمله کارهایی است که به واسطه انتخاب راوی به بنده پیشنهاد و واگذار شد، البته بعضی مصاحبه ها از قبل انجام شده بود و حتی متن اولیه هم نوشته شده بود. پس از دریافت متن اولیه به همراه مصاحبه ها، ابتدا سؤالاتی را که در متن قبل ممکن بود برای مخاطب ایجاد گردد استخراج کردم و در چند نوبت همراه با راوی مصاحبه های تکمیلی را پیش بردیم. فضا و زندگی روستایی راوی، هموطنانش، بزرگ شدنش و آموزش در مدرسه و فضای انقلاب و شروع جنگ در قالب 10 فصل در این کتاب آمده است.

کتاب تشنگان قله های برفگیر نه برحسب احساسات شخصی بلکه براساس مستندات واقعی و عینی به رشته تحریر درآمده و تصویر و تابلویی از رزمندگان استان کهگیلویه وبویراحمد است که در آن، به شدت گرمای طاقت فرستای جنوب تا قله های برفگیر شیخ محمد کردستان که تعدادی از همرزمان روای کتاب و رزمندگان استان در آن به شهادت رسیدند اشاره شده است.

در راستا تألیف کتاب با چه مشکلاتی روبرو شدید؟

ثابتی، راوی کتاب تشنگان قله های برفگیر، رزمنده کهگلویه و بویر احمد است که شخصیت سفت و سختی دارد. سماجت راوی در عدم پاسخ به بعضی سؤال ها از مشکلاتی بود که بر سر راه تألیف این کتاب وجود داشت که البته سماجت ما نیز در پاسخ گیری، بر جذابیت این کتاب افزوده و سعی شده در این کتاب سختی ها و دشواری هایی که رزمندگان با آن ها دست و پنجه نرم می کردند برای خواننده ملموس گردد، به همین دلیل نیز اسم کتاب تشنگان قله های برفگیر انتخاب شده است چرا که بعضی رزمندگان مظلومانه در سرما یخ می زدند و به شهادت می رسیدند.

نوشتن این کتاب چه اثری در زندگی شما داشته و چقدر تحت تاثیر محتوای آن قرار گرفتید؟

یکی از خصوصیات شاخص این اثر، نمایش عاطفه و محبت رزمندگان نسبت به عزیزان خود است. درضمن کتاب تشنگان قله های برفگیر فضایی متفاوت دارد، از این جهت که رزمنده های متفاوتی به لحاظ جغرافیایی در این کتاب حضور دارند. زیست بوم این افراد عشایرگونه و متفاوت است چراکه این ها هم جنوب را تجربه کرده بودند و هم مقاومت و جنگ در فضای سرد کوهستانی قله های شیخ محمد. آنها بسکمک از دوستانشان را از دست می دهند و در خلال جنگ، حماسه متفاوتی از هموطنان لر کشور را در این کتاب می بینیم که این فضا برای من نویسنده فضایی متفاوت و جالب بود.

قطعاً درباره دفاع مقدس نباید به ثبت خاطرات و ساخت مستند اکتفا کرد. رمان و فیلم دراین باره می توانند نقش بیشتری هم داشته باشند. چرا ما یک رمان مثل جنگ و صلح تولستوی در ادبیات دفاع مقدس نداریم؟

ما عمدتاً نگاهمان در خصوص رمان و داستان به جایی بوده که در گذشته ما و در کشوری دیگر این اتفاق شکل گرفته و شاید نهایتاً حدود 150 سال هست که داستان نویسی در کشور ما وارد شده اما ما انسان های قصه گویی هستیم و تاریخ گذشته ما و وقایع و رویدادها پر از داستان های زیبا و شنیدنی است و برای اینکه خود را به سطح ایده آل برسانیم که اتفاقات خوب در کارمان منعکس گردد، طبیعتاً زمان می برد، ولی هر مقطع زمانی داستان های خوب خود را داشته و ما هم کارهای خوبی داشته ایم و اینطور نیست که دست ما خالی بوده باشد. در حوزه جنگ کارهای خوبی ارائه شده است، اما انتظار از یک تاریخ پر فراز و نشیب و توانمندی نویسنده ها ما را وا می دارد که منتظر کارهای بهتری بمانیم.

طیف جدیدی از نویسنده ها خیلی خوب می نویسند، اما همه باور داریم که هنوز تا نقطه ایده آل فاصله داریم که طبیعتاً نسل جوان با مطالعه و آگاهی بهتر می تواند این آثار را در دسترسمان قرار دهد، ولی باید بپذیریم که واقعاً کارهای خوبی منتشر شده و مخاطبان خوانده و لذت برده اند و هنوز ناشرانی هستند که کتاب های چندسال قبل را که نویسنده ها در دوران جوانی برای حوزه جنگ و دفاع مقدس نوشته اند بازتولید می کنند همانطور که در آمریکا این اتفاق می افتد و آنها فیلم می سازند، ولی انتظار من و شما به عنوان خواننده و بیننده خیلی بالاست. مثلاً حادثه خرمشهر چرا خیلی خوب خود را نشان نمی دهد؟ این را باید از آیندگان و یک کارگردان متبحر انتظار داشته باشیم. هرچند در حوزه خرمشهر، عملیات مرصاد و مدافعان حرم فیلم هایی ساخته شده اما ما ایرانی ها همیشه انتقادطلب بوده ایم و حوزه ادبیات و رمان، صنعتی هست که همه توانمندی نویسنده سینما می تواند آنجا بروز و ظهور داشته باشد، پس کماکان از کارهایی که تولید و ساخته می گردد در حوزه فیلم، نمایش و داستان لذت می بریم، اما همگان باور داریم که این همه آنچه باید باشد نیست و امید است این اتفاق دیر یا زود بیافتد.

باید بپذیریم که بیشتر تولیدات ما در حوزه دفاع مقدس است چون نگاه انسانی ویژه ای در این نوع دفاع مقدس بین مردم و رزمنده ها وجود دارد، امید است کارهای نو و بکری در این زمینه ارائه گردد که همگان با مشاهده و مطالعه آن لذت ببرند، هرچند به نوبه خود بسکمک از کارهای با ارزش را در این حوزه دیده و خوانده ایم.

ارزیابی شما از حمایت هایی که از کارهای دفاع مقدسی می گردد چیست؟

یکی از وظایف ناشران حرفه ای که در این حوزه کار انجام می دهند حمایت است، این حمایت به شکل عقد قراداد برای انتشار کتاب اتفاق می افتد. همه ناشران تخصصی حوزه دفاع مقدس که در زمینه انتشار کتاب های داستان و رمان می شناسیم، گروه کارشناسی دارند و هیچ ناشری لازم نیست کار ضعیفی منتشر کند، اما در عین حال نهادهای اداری و ناشرین خصوصی هستند که بعضی کارها را که از حداقل های متوسطی برای تبدیل شدن به یک اثر خوب برخوردارند، حمایت می کنند، هرچه هزینه های حوزه نشر و هزینه های چاپ بالاتر می رود طبیعتاً بخش حمایتی نهادها و بخش خصوصی می تواند برای نویسنده ها پررنگ تر باشد، ولی عملاً این اتفاق نمی افتد، چون خود ناشر هم باید زحمت بکشد و کتاب ها را بفروشد تا به سود معقولی برسد که بتواند این چرخه را حفظ کند. هزینه ها که بالا می رود، بخش حمایتی هم ضعیف تر می گردد، ولی نهادهای مؤسسات و نهادهای دولتی و نیمه دولتی هستند که از نویسنده ها حمایت می کنند.

نویسنده ها در قبال اعطای کتابشان به ناشر حق التألیف می گیرند یا به ازای هر نوبت چاپ یک قرارداد فروش اثر در ابتدای کار با ناشر می بندند، طبیعتاً بالا بودن هزینه زندگی در تهران یا بعضی شهرستان ها باعث می گردد نویسنده ها احساس کنند که حق التألیفی که می گیرند کم است. بخشی از این موضوع به نهادهای قانونگذار و دولت برمی گردد که حمایت های ویژه تری را از نویسندگان داشته باشند. در این زمان که کرونا رخ داد کتابفروشی ها تعطیل شدند و به طبع نویسنده هایی که کار دستشان بود نمی دانستند باید چکار کنند. این ها بخش هایی هست که سخت است ولی با این حال پیش می رود و امید است وزات ارشاد و بخش فرهنگی مجلس تمهیدات ویژه تری برای نویسندگان داشته باشند.

برای نویسنده حرفه ای که می خواهد برای کشورش اعتبار بیاورد 30 سال بیمه مهم نیست، کار خوب مهم است. با توجه به اینکه در حوزه هنری مشغول هستم و به ویژه در بخش داستان و رمان کار می کنم، بخش های حمایتی معطوف به خرید اثر از نویسنده ای می گردد که کار خوب دارد و یا سپردن پروژه در حوزه تألیف و ترجمه به کسی اختصاص می یابد که کار خوبی ارائه می کند. با محدودیت منابع نمی توانیم هرکار را به هرشخصی واگذار کنیم، به همین دلیل حمایت ها را اولویت بندی می کنیم تا نتیجه خوبی بگیریم. به هرحال آنچه در اختیار حوزه هنری و نهادهای دیگر است سعی می کنند در اختیار هنرمندان به ویژه در بخش ادبیات که شاکله و قالب مادرانه ادبیات ملی ما که همان رمان و داستان است اختصاص یابد که در گذار از این ها می توانیم به نمایشنامه و فیلمنامه برسیم و آنها نیز ما را به فیلم های بهتر برساند. امید است این حمایت ها پررنگ تر گردد، به عنوان مثال برپایی نمایشگاه کتاب می تواند کمک بزرگی به صنعت فروش و بازگشت سرمایه به جیب ناشر و نویسنده کند و این هم به نوعی به برنامه ریزی درست وزارت ارشاد و متولیان امر برمی گردد.

کتاب تشنگان قله های برفگیر، تألیف ساسان ناطق در 396 صفحه، شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار نشر شده است.