برای سفر به کویر چطور برنامه ریزی کنیم و به چه نکاتی توجه کنیم؟ - ایران عکس

اینکه خودتان به سفر می روید یا همراه تور و یا با خانواده و در کنار دوستان به کویر می روید، فرقی نمی نماید؛سفر به کویر می تواند یک ماجراجویی تمام عیار، لذت بخش و پر از آرامش باشد و یا به راحتی به یک خاطره تلخ تبدیل گردد.

این که کدام یک از این دو اتفاق می افتد بستگی به آمادگی پیش از سفرتان به جاذبه های کویری دارد. برای مثال باید مخاطرات سفر به کویر در تابستان و زمستان را بشناسید، با اصول و مهارتهای نجات در کویر آشنا باشید و محدودیت های GPS را بشناسید. افسون کویر آدمی را شیفته خود نموده و مدام به سمت خود می کشاند، اما پیش از آنکه دل به دریا بزنید! و تسلیم این افسون شوید، با شرکت در برنامه های سبک کویرگردی در حوالی منطقه ها مسکونی و روستایی کمی تجربه کسب کنید.

در این راهنمای سفر ، آنچه که برای طبیعت گردی باید بدانید گردآوری نموده ایم؛ دقت کنید که این موارد جدا از هم نبوده و می بایست آن ها را در یک تصویر کلی مد نظر داشته باشید. بخش بندی های زیر تنها برای ساده تر شدن بیان مطلب اجرا شده است.

الف- برای سفر به کویر چطور برنامه ریزی کنیم، چطور کوله ببندیم و تجهیز شویم

برای درک زیباییها در سفر به یک جاذبه گردشگری خاص، می بایست با اصول و ملزومات کلی آن آشنایی داشته باشید. شاید در نگاه اول این موارد بدیهی و اولیه به نظر برسند اما دانستن و رعایت همین نکات کوچک می تواند از بروز بسیاری مسائل پیش گیری نموده و به شما یاری کند تا بدون تمرکز بر نگرانی ها، با خیالی آسوده از بودن در طبیعت لذت ببرید. مواردی مانند نحوه کوله بستن ، لباس پوشیدن، مهارتهای لازم برای نجات در کویر و غیره.

1- برترین زمان برای سفر به کویر - تقریبا در تمام موارد، دو ماهه اول فصل بهار و بعلاوه فصل پاییز، برترین زمان برای سفر به جاذبه های کویری ایران است. پرواضح است که گرمای کویر در تابستان به شدت طاقت فرساست و در زمستان هوا به شدت سرد و خشک است. بیشترین دمای ثبت شده در ایران در کویر لوت و نزدیک به 72 درجه سانتی گراد است.

2- برترین زمان برای آغاز کویر نوردی - نوسان دما در کویر در طول شبانه روز بسیار زیاد است. برترین زمان برای طبیعت گردی در کویر ابتدای روز (هنگام صبح) و انتهای روز، پیش از غروب آفتاب است. سعی کنید در اواسط روز کویر پیمایی ننموده، زیر آفتاب نباشید و بیشتر به دیدن بنشینید؛ چرا که در این وقت از روز بدن به سرعت آب خود را از دست داده و احساس ضعف می کنید.

3- با احتیاط برنامه ریزی کنید - حتی اگر برنامه کویر گردی شما یک روزه است، برنامه سفر ، نقشه مقصد و در صورت امکان راستا کویر پیمایی خود را به دوستانتان اطلاع دهید، آن ها را از زمان برگشت خود مطلع کنید. بدون داشتن نقشه، قطب نما و یا GPS اقدام به حرکت در راستا های ناشناخته نکنید. با توجه به اینکه در کویر منظره ها بسیار شبیه به هم هستند ممکن است به راحتی گم شوید.

4- آب به میزان زیاد همراه داشته باشید - یک گالن آب برای هر نفر در روز -هیچ وقت به وجود منابع آب در کویر اطمینان نداشته باشید. ممکن است چشمه ای که نزدیکی مقصدتان وجود دارد یک روزه بخشکد. یک گالن آب (معادل 4 لیتر) برای هر نفر در روز، به طور قطع حداقل مقدار آبی ست که می بایست با خود به همراه داشته باشید. وقتی برای کویرپیمایی برنامه ریزی می کنید دقت داشته باشید که هر گالن آب حدود 4 کیلو گرم وزن دارد و حداقل مقدار آب مصرفی در یک روز است.

5- لباس هایتان باید این تعیینات را داشته باشد - لباس های آستین دار، سبک و به رنگ روشن بپوشید. کفش سبک کوهپیمایی بپوشید. حتما عینک آفتابی، کرم ضد آفتاب و کلاه لبه دار با خود همراه ببرید. در طول شب ممکن است با افت شدید دما روبرو شوید، لباس گرم اضافه هم با خود همراه ببرید.

برای سفر به کویر بهتر است لباس آستین بلند همراه داشته باشید

6- هنگام کوله بستن لباس هایتان را به صورت رول در آورید تا جای کمتری اشغال نمایند. ژاکت، لباس های گرم و لباس های زیر را داخل زیپ لاک قرار دهید، وسایل بهداشتی را در کیف کوچک سفری بگذارید و اگر کفش اضافی همراه دارید می توانید جوراب ها و اشیا قیمتی را داخل آن ها قرار دهید. بطری آب را داخل پلاستیک قرار داده و مطمئن شوید زیپ کیف محکم بسته شده است. کوله پشتی را بخصوص برای پیمایش های بلند مدت، طوری روی شانه قرار دهید که بخش عمده وزن آن را عضلات پشت تحمل نمایند و نه شانه ها. خط بالای کوله پشتی می باست روبروی پایه گردن قرار بگیرد.

7- قطب نما، نقشه و یا جی پی اس به همراه داشته باشید.

8- غذای مقوی، سبک و با ماندگاری بالا به همراه داشته باشید و مدام آب بنوشید - می توانید نوارهای گوشت به ضخامت 3 سانتی متر را داخل نمک قرار دهید و با خود به همراه ببرید. به جای آب از نوشیدنی های انرژی زا و یا طعم دار برای رفع تشنگی و تجدید قوا استفاده نکنید.

ب- نحوه صحیح کویر پیمایی

در ایران، کویر جزء محبوب ترین و خاص ترین جاذبه های طبیعت گردی و گردشگری، چه برای گردشگران داخلی و چه برای مسافران خارجی ست. سالانه هزاران نفر به منطقه ها کویری ایران سفر می نمایند و بی شک بدون داشتن آشنایی با نحوه کویر پیمایی نمی توان به خوبی زیباییهای سفر به چنین منطقه ها آرامش بخش و سرسختی را درک کرد. عدم آشنایی با اصول کویر نوردی باعث از دست رفتن زودرس آب بدن و گرمازدگی می گردد.

در ایران، کویر جزء محبوب ترین و خاص ترین جاذبه های گردشگری است

1- همواره میزان حداقل آب مورد احتیاج در روز را (مطابق بخش قبل) به همراه داشته باشید. (4لیتر برای هر نفر در روز)

2- آسوده، آرام و پیوسته گام بردارید. به این ترتیب از تعریق بی فایده و هدر رفتن آب بدن جلوگیری می کنید. قدم های بلند برندارید. در زمان مناسب و تاجای ممکن زیر سایه حرکت کنید.

3- فریب چشمانتان را نخورید! فاصله ها در کویر آنطور که واقعا هستند دیده نمی شوند. ممکن است مسافتی که شما 5 کیلومتر تخمین زده اید بیش از 20 کیلومتر باشد.

4- مراقب باشید که به چه زمین هایی پا می گذارید. محل هایی که در آن پلیگونهای زیبای نمک تشکیل شده اند در حقیقت بخشی از دریاچه های نمک هستند. برخی از زمین های اطراف این دریاچه ها به ویژه در بهار می تواند به شدت باتلاقی و خطرناک باشد. بدون برنامه ریزی و خارج از راستاهای شناخته شده ، در این منطقه ها پیش روی نکنید.

5- لباس کتان بپوشید. هرچند خیلی از هدایت ها شما را از پوشیدن لباس کتان منع می نمایند؛ اما در واقع لباس کتان برای کویر نوردی بسیار مناسب است. کتان رطوبت بدن را جذب می نماید و مدت زیادی خیس باقی می ماند. به این ترتیب بدن شما خنک شده و گرما زده نخواهید شد. بنابراین هنگام کویر نوردی بد نیست لباس نازک کتان و به رنگ روشن بپوشید.

6- مراقب گزنده ها و جانوران باشید. راهنمای شما حتما می بایست با انواع خزندگان و نحوه اجرای یاری های اولیه هنگام گزیدگی آشنایی داشته باشد. دقت داشته باشید که برخی از این حیوانات در صورتی که احساس خطر ننمایند به شما حمله نخواهند کرد. در روبروه با حیوانات خونسرد باشید. بزمجه ها خطرناکترین سوسمارها در کویرهای ایران هستند و در نزدیکی کویر آران و بیدگل زیاد یافت می شوند.

در سفر به کویر مراقب گزنده ها و جانوران باشید

7- مراقب توفان شن و گرد و خاک باشید. با خود دستمال گردن و دستمال سر به همراه داشته باشید و در صورت توفانی شدن هوا از آن برای پوشاندن دهان و بینی بهره ببرید و پشت صخره ها پناه بگیرید. برای محافظت از چشمانتان می توانید از عینک های شیشه ای و یا آفتابی بهره ببرید.

8- یک بیلچه همراه ببرید. ممکن است لازم گردد تا برای پناه گرفتن چاله روباه حفر کنید.

9- محدودیت های خود را بشناسید و خارج از برنامه عمل نکنید.

10- استراحت کنید! کویر نوردی ترکیبی ست از اراده و خستگی. در زمان های تعیین استراحت کنید و به صورت مداوم پیمایش نکنید تا همواره برای مقابله با بدترین اتفاق ها هم آماده باشید.

پ- مهارت های نجات در کویر

اغلب اینطور فکر می کنیم که هنگام گم شدن در طبیعت برترین کار این است که خود را هرچه سریعتر به نزدیکترین منطقه مسکونی برسانیم. اما نجات در کویر منوط به ایجاد تعادلی ظریف، بین حفظ منابع و خوردن و آشامیدن به قدر کافی، بین دور ماندن از گرمای روز، سرمای شب و حرکت است. در زیر به 8 مورد ساده و کارا برای نجات هنگام گم شدن در کویر اشاره شده است.

1- آب نخور ! آب را برای خودتان جیره بندی نموده و جرعه های کوچک بنوشید. مقدار کمبود آب بدنتان را با توجه به رنگ ادرار می توانید حدس بزنید. چنانچه اوره کم رنگ است می توانید در نوشیدن آب صرفه جویی کنید. اگر ادرارتان پررنگ و غلظت اوره در آن زیاد است حتماآب بنوشید. اگر به منابع آب رسیدید در نوشیدن عجله نکنید و قمقمه های نیمه خالی را با آن پر نکنید، چرا که آب ممکن است مسموم و یا بیش از میزان شور باشد.

2- گرسنه بمان ! هرچه بیشتر غذا بخورید، بیشتر تشنه می شوید. بنابراین اگر غذا به همراه دارید آرام آرام و به میزان کم آن را طوری مصرف کنید که تنها رنج گرسنگی را رفع کند. اگر آب همراهتان نیست! بهتر است تا جایی که ممکن است غذا نخورید. بدون داشتن آب کافی ، سیر شدن آخرین چیزی است که دوست دارید اتفاق بیافتد.

3- حتما سرت را بپوشان! گفته می گردد که بزرگترین مانع برای نجات در کویر قرار گرفتن در معرض آفتاب و کمبود آب بدن است. هنگامی که سر در معرض تابش مستقیم آفتاب و یا حتی نور غیر مستقیم قرار می گیرد، بدنتان برای خنک کردن خود سخت تر کار می نماید. بنابراین قبل از هرچیز به یادتان باشد که همواره کلاه روی سرتان داشته باشید. در صورت نداشتن کلاه سعی کنید با ابزارهای در دسترس و یا حتی پاره کردن بخش هایی از لباس برای خودتان کلاه درست کنید.

4- پناه بگیر! این مورد تفاوت زیادی با پوشاندن سر ندارد. پناه گرفتن زیر سایه و یا ساختن یک پناهگاه می بایست در اولویت شما باشد. مادامی که از آفتاب دوری می کنید می توانید آب بیشتری ذخیره کنید. بهتر است ابتدا سایه طبیعی پیدا کنید و با آغاز غروب خورشید، اقدام به ساختن پناهگاه کنید. سعی کنید تنها در هنگام صبح و غروب که هوا کمی خنک است حرکت کنید.

5- خونسردی ات را حفظ کن! دستپاچگی بزرگترین دشمن برای نجات یافتن است. سعی کنید آرام باشید و پس از ارزیابی موقعیتی که در آن قرار دارید، گام های بعدی را بردارید. با عجله کردن از جایی که در آن گیرافتاده اید خلاص نمی شوید و فقط ممکن است در شرایط بدتری بیافتید.

6- دهانت را ببند و عرق نکن! ! هنگام حرکت می بایست مصرف انرژی در بدنتان را به حداقل ممکن برسانید. تا هم رطوبت موجود در بدنتان حفظ گردد و احتیاجتان به وعده غذایی مجدد کاهش پیدا کند. آرام حرکت کنید، عرق نریزید و سعی کنید دهانتان را بسته نگاه دارید تا از دست رفتن آب بدن به واسطه نفس کشیدن به حداقل ممکن برسد. پوشاندن دهان با دستمال سر یا گردن و یا تکه ای از لباس می تواند سرعت از دست رفتن آب در بدن را کاهش دهد.

7- علامت گذاری کن. اگر تصمیم به حرکت برای رسیدن به منطقه ها مسکونی گرفتید، حتما پیش از حرکت محل فعلی تان را علامت گذاری کنید. قبل از حرکت مسافت را برآورد کنید و از نشانه های طبیعی برای باقی ماندن در راستا درست بهره ببرید. قبل از ترک محل، حتما علامت یا نوشته ای برای گروه نجات یا هر شخص دیگری که ممکن است از آنجا عبور کند باقی بگذارید. راستا حرکت را هم نشانه گذاری کنید.

8- حواست به سرما باشد! در بسیاری از منطقه ها کویری، پس از غروب خوشید، دما به شدت آغاز به افت می نماید. در برخی موارد هوا آنقد سرد می گردد که از سرما یخ می زنید. پیدا کردن و ساختن پناهگاه مناسب در هنگام شب ، درست به میزان پیدا کردن سایه در طول روز اهمیت دارد.

ت- معرفی جاذبه های گردشگری کویری ایران

تا اینجا نحوه صحیح سفر به کویر و سختی های کویر نوردی را گفتیم. اما نترسید! سفر ایمن به کویر آنقدرها هم سخت نیست، رعایت نکات فوق در کنار داشتن یک راهنمای خوب برای سفر به کویر کافی ست تا برترین تجربه زندگی تان را رقم بزنید.

کویر بی میزان زیبا، آرام، پر رمز و راز و با وقار است. در سفر به کویر از همه چیز خالی می شوید و پس از غرق شدن در آسمان پر ستاره اش، چنان عمیق و آرام به خوابید می روید که انگار هیچ گاه نگران چیزی نبوده اید.

سرزمین ما پر است از منطقه ها کویری بی بدیل و الهام بخش؛ کویر مرنجاب ، کویر ورزنه ، کویر ابوزید ، کویر مصر و بسیاری دیگر که در انتهای همین متن می توانید معرفی کلی درباره آن ها را بخوانید و برای اطلاعات بیشتر روی لینک ها کلیک کنید.

کویر مرنجاب یکی از جاذبه های گردشگری ایران

- کویر مرنجاب

کویر مرنجاب یکی از محبوب ترین جاذبه های کویری ایران و استان اصفهان است. فاصله کمی با تهران دارد و در نزدیکی شهرستان آران و بیدگل قرار گرفته است. از جاذبه های طبیعت گردی و گردشگری آن می توان به رمل ها و تپه های شنی، کاروانسرای عباسی و جزیره سرگردان اشاره نمود. بعلاوه این منطقه یکی از رصدگاه های آسمان در ایران بوده و منطقه مناسبی برای برگزاری تورهای ستاره نگری یا آسترو توریسم است.

کویر مصر در اصفهان

- کویر مصر

کویر مصر نام خود را از روستایی ساده و دوست داشتنی به همین نام گرفته است. این منطقه در استان اصفهان، در 55 کیلومتری شهرستان خور و در نزدیکی روستای گرمه واقع شده است. علاوه بر رمل ها و تپه های نرم شنی که از جاذبه های اصلی کویرند می توان به دیگر جاذبه های طبیعت گردی و گردشگری مانند تخت عباسی، چال سلکنون ، نخستان و همارهای روستای مصر اشاره نمود.

- شهداد و کلوت ها

کلوت ها آثار طبیعی بسیار شگفت انگیزی هستند که وقتی برای اولین بار چشمتان به آنها می افتد گمان می کنید به ویرانه های شهری باستانی و متروک نگاه می کنید. کلوت ها که در اصطلاح علمی به آنها یاردانگ می گویند در حقیقت سازه هایی هستند که در طول زمان به دست طبیعت و عواملی مانند آب و فرسایش در اثر وزش باد ایجاد شده اند. کلوت های شهداد در کنار دره راگه از مهمترین جاذبه های ژئوریسم در ایران هستند. در سفر به کرمان و کلوت ها می توانید بوم گردی (اکوتوریسم) و اقامت شبانه در اکو کمپ ها را هم تجربه کنید.

- کویر ورزنه

کویر ورزنه یا کویر خارا با منظره بی نظیر و با تلماسه های وسیع اش در 100 کیلومتری شرق اصفهان قرار گرفته است. زاینده رود در حاشیه شمالی این کویر جریان دارد و در تالاب گاوخونی در شرق آن آرام گرفته و از حرکت باز می ایستد. علاوه بر تالاب گاو خونی از دیگر جاذبه های گردشگری و طبیعت گردی این منطقه می توان به شهر سفیدپوشان ورزنه ، قلعه قورتان، کبوترخانه ورزنه و آتشکده دستجرد اشاره نمود.