تمیزترین پیراهن کثیف، چرا نمی توان به این زودی ها به دلارزدایی دل بست؟ - ایران عکس

به گزارش جهانی اقتصاد، بحران بانکی اخیر در ایالات متحده، اخبار مربوط به پیمان های ارزی دوجانبه میان کشور ها و داغ شدن بحث بر سر عملکرد فدرال رزرو موجب شده تا بار دیگر دلارزدایی به عبارتی پرتکرار در گزارش ها تبدیل گردد. بلومبرگ در گزارشی به آنالیز عیار این عبارت می پردازد و می گوید که درنهایت حتی اگر بتوان این سخنان را جدی گرفت، به این زودی ها دلار جایگاه خود به عنوان ارز رایج در مبادلات بین المللی و مورد استفاده برای ذخیره ارزش در سطح جهان را از دست نخواهد داد.

مهم ترین دلیلی که برای بعید بودن این رویداد ذکر می گردد، نبود هماوردی قابل برای دلار در سطح جهان است. تا زمانی که یک ارز نتواند ویژگی های فعلی دلار را احراز کند، جهان روایی دلار تداوم خواهد داشت.

صفر تا صد دلارزدایی

اخبار مربوط به پیمان های ارزی دوجانبه، به ویژه از سوی چین با دیگر کشور های جهان، ورشکستگی اخیر چندبانک در ایالات متحده و نقدها به عملکرد فدرال رزرو باعث شده تا بار دیگر دلارزدایی به یک ترند محبوب در اخبار تبدیل گردد و عبارتی پربسامد در اظهارات کارشناسان و متن گزارش ها باشد. صحبت های اخیر رئیس جمهور فرانسه و برزیل نقطه اوج این بحث هاست. با این حال این سخنان تازه نیست و بیش از چند دهه قدمت دارد.

این موضوع تا آنجا پیش رفته که هر انتقادی درباره سیاست پولی ایالات متحده در 25 سال اخیر به همین نقطه منتهی می گردد. این عبارت برای رقبای آمریکا از جذابیت خاصی برخوردار است. بلومبرگ در گزارشی به آنالیز این نکته پرداخته است که چرا این نقدها با وجود داشتن نکاتی درست نتیجه ای نادرست می گیرد و به این زودی ها نمی توان انتظار داشت دلارزدایی به وقوع بپیوندد.

جایگزینی الزاماتی دارد

مهم ترین دلیلی که برای ادامه جهان روایی دلار به عنوان ارز مبنا ذکر می گردد، نبود یک رقیب جدی است. بیایید با یک مثال جلو برویم. فرض کنید من به شما می گویم که آمازون، فروشگاه اینترنتی بزرگ آمریکایی، سال جاری ورشکست می گردد و مشتریان آن را رها نموده و به سراغ شرکت های رقیب مانند والمارت خواهند رفت.

این استدلال در نگاه اول منطقی است؛ زیرا والمارت واقعا یک رقیب معتبر است، بسیار کوشش می نماید، پول زیادی را برای ربودن فرصت های تجاری از آمازون خرج می نماید و زیرساخت و توانایی لازم برای انجام این کار را دارد. اما وقتی به آن دقیق تر فکر می کنید، این ایده احمقانه به نظر می رسد. کسب وکار های آمازون تنها به فروشگاه اینترنتی محدود نمی گردد و برای مثال خدمات مربوط به پخش فیلم را نیز ارائه می دهد.

این مساله موجب می گردد تا مهاجرت از این پلتفرم به پلتفرم های رقیب تنها به یک زمینه تجاری خاص محدود نگردد و بسیار گسترده و سخت باشد؛ در این شرایط کنار گذاشتن آمازون برای مشتریان کار سختی خواهد بود. حتی در صورتی که والمارت طیف کاملی از خدمات مورد ارائه آمازون را ارائه کند، باز هم مساله سختی کنارگذاشتن آمازون همچنان موجب کند یا حتی غیرممکن شدن این فرآیند می گردد. تنها در صورتی این سناریو درست خواهد بود که باور داشته باشید که ده ها میلیون نفر به طور ناگهانی آمازون را به طور کامل ترک می نمایند و ناراحتی آن را به جان می خرند. پس این ایده که آمازون ناگهان سقوط می نماید به سادگی قابل اعتماد نیست.

نسبت دلار به دیگر رقبای خود، مانند نسبت آمازون به رقیبش در داستان ماست. بله رقبا خواستار کنار گذاشتن دلار هستند؛ اما این کار ساده نیست و به نظر نمی رسد رقبا از پس آن بربیایند. به همین دلیل تا زمانی که ایالات متحده بزرگ ترین اقتصاد آزاد تجاری جهان است، تا زمانی که همه افراد در سراسر جهان بخواهند به اقتصاد ایالات متحده دسترسی داشته باشند و تا زمانی که کنارگذاشتن اقتصاد آمریکا و فرصت هایش کار سخت و نامطلوبی باشد، موقعیت دلار به عنوان ارز مورد استفاده در ذخیره جهانی امن است.

تمیزِ کثیف ها!

رشد چشمگیر اقتصاد چین در چهاردهه اخیر موجب شده است این کشور به عنوان رقیب نو آمریکا در سطح جهان مطرح گردد و در بحث دلارزدایی نیز اولین جایگزین مورد تاکید یوآن چین است. با این حال آمار های معاملات ارز ها در سطح جهان حاکی از آن است که یوآن چین در بحث پوشش دادن معاملات بین المللی در موقعیت نازل تری نسبت به پوند انگلیس دارد.

از آن مهم تر با اینکه اندکی سهم خود در معاملات بین المللی از دست داده است؛ اما با این حال در روند های بین المللی اثری از دلارزدایی به چشم نمی خورد. از سوی دیگر اگرچه نقدها درست و معتبری نسبت به انتشار انبوه دلار در سال های اخیر وارد می گردد که کاهش ارزش این ارز و دلارزدایی را به عنوان نتایج منطقی آن ذکر می نماید، اما این تحلیل یک نکته مهم را نادیده می گیرد.

واقعیت این است که انتشار بی رویه و کاهش ارزش روند کلی تمام ارز های فیات است و درواقع دلار تمیزترین پیراهن میان پیراهن های کثیف به شمار می رود. به عبارت دبگر این ارز برترین ارز فیات است. البته این به آن معنا نیست که داشتن طلا یا رمزارز، به دلیل امکان داشتن مخارج نامحدود با پوول های فیات اقدامی اشتباه است؛ اما این ایده که دلار موقعیت فعلی خود را از دست می دهد؛ چندان منطقی به نظر نمی رسد؛ داده ها نیز از این ایده پشتیبانی نمی نمایند.

قدرت دلار از کجا نشأت می گیرد؟

دلایل ذکرشده برای غیرواقعی بودن سخنانی که درباره دلارزدایی قریب الوقوع هستند به این معنا نیست که امتیاز ارزشمند جهان روایی دلار ابدی است. پوند انگلیس برای نزدیک به یک قرن ارز مورد استفاده برای ذخیره ارزش در سطح جهان بود و پیش از انگلستان، ارز سایر امپراتوری بزرگ قبل از آن این جایگاه را داشتند. درواقع دلار آمریکا یه ویژگی خاص دارد که به آن جایگاه برتر را می بخشد. اولین ویژگی ابعاد اقتصاد آمریکاست. در جهان تنها و چین و اروپا هستند که مالی نزدیک به اقتصاد آمریکا دارند.

دومین ویژگی خاص آمریکا، ماهیت تبدیل آزادانه آن است. این در حالی است که دولت چین کنترل شدیدی بر نرخ مبادله یوآن دارد و از این طریق ریسک سیاسی به مراتب بزرگ تری به یوآن وارد می نماید. سومین ویژگی مهم نیر ثبات سیاسی و مالی ایالات متحده در مقایسه با اروپا و چین است. هیچ یک از این موارد ابدی نیست و تغییر در آن ها امکان پذیر است؛ اما در حال حاضر نشانه ای هم جهت با آن به چشم نمی خورد.

البته این مساله به معنای این نیست که سیاست پولی نامناسب فدرال رزرو به دلار آسیب نخواهد زد. درواقع اگر چین به رشد خود ادامه دهد، اقتصاد خود را بازتر کند و در جهان اعتبار و حسن شهرتی همسنگ با ایالات متحده به دست بیاورد، آن گاه می توان به جایگزینی یوآن به جای دلار امید داشت. اما تا آن موقع دلار موقعیت ممتاز خود به عنوان ارز جهان روا و مورد استفاده به عنوان ذخیره ارزش را حفظ خواهد نمود.