جغرافیای تاریخی ایران در دوران اسلامی بر مبنای متون جغرافی دانان مسلمان
به گزارش ایران عکس، به گزارش خبرنگاران، پرفسور پاول شوارتس استاد صاحب نام دانشگاه لایپزیک، بدعت گذار سبک نوینی در تحقیقات جغرافیایی سرزمین های اسلامی است. تحقیقات پاول شوارتس درباره دنیا اسلام و قلمرو ایران است. معروفیت شوارتس بیشتر بابت کتاب ایران در قرون وسطی بر مبنای متون جغرافی دانان عرب است که مترجمان فارسی آن را با عنوان جغرافیای تاریخی ایران در دوران اسلامی برگردانده اند.
شوراتس کار تحقیقاتی خود را بر مبنای نوشته های ابن فقیه در البلدان، ابن رسته در الاعلاق النفیسه، ابن خرادبه در الممالک، قدامه در الخراج، مسعودی در مروج الالذهب و التنبیه و الاشراف، اصطخری در مسالک و مماللک، ابن حوقل در المسالک و الممالک، مقدسی در کتاب التقاسیم فی معرفه الاقالیم به انجام رساند.
کتاب شوراتس شامل بخش های فارس، کرمان، خوزستان، جبال و آذربایجان است. بخش اول فارس، جغرافیای طبیعی، کوه ها، رودها دریاچه ها، و تقسیم بندی منطقه ای ناحیه فارس و نیز شهرها و بخش های مختلف این ناحیه را شامل می گردد. علاوه بر آن خصوصیات مردم فارس، منابع طبیعی و صنایع دستی و شرایط راه ها و چگونگی ارتباط ناحیه فارس و اوضاع مالیاتی منطقه را توضیح می دهد.
بخش دوم کرمان، علاوه بر توضیح اوضاع طبیعی ناحیه، به شهرها، چگونگی وضع اقتامتگاه ها، پراکندگی جمعیت ناحیه و راه های اراتباطی و شیوه دادوستد می پردازد.
بخش سوم خوزستان، به چگونگی مرزها و شرایط منایع زمینی و آبی می پردازد. بخش چهارم و قسمت های پنجم و ششم یعنی جبال، ناحیه مهم و گسترده ای از حلوان تا شرق ایران را فرامی گیرد. ناحیه جبال از کوهپایه های زاگرس در شمال غرب ایران آغاز می گردد و هماهنگ با سلسله کوه های زاگرس به جانب نواحی مرکزی و جنوب شرقی ایران پیش می رود.
بخش آخر کتاب آذربایجان، شامل مرزها و آب وهوای آن است، ضمن آنکه ولایات و شهرهای مهم آذربایجان و خصوصیات هریک از نواحی مورد توجه است.
اصل کتاب شوراتس به علت مرگ شوارتس فاقد بخش خراسان و به ویژه نواحی شرقی، بعلاوه بخشی از پاروقی های ناحیه آذربایجان است. مترجمان به دلایل علمی و با اتکا به منابع اصلی مورد توجه مولف، نواحی و شهرهای خراسان و ماورالنهر را هم براساس متون جغرافی دانان مسلمان و با توجه به کتاب قدیمی جغرافیایی مانند حدودالعالم که پس از مرگ شوارتس، کشف و مورد تحقیق قرار گرفته، به اتمام رسانده و به کتاب اضافه نموده اند.
کتاب جغرافیای تاریخی ایران در دوران اسلامی بر مبنای متون جغرافی دانان مسلمان با تیراژ 110 نسخه و تعداد 1326 صفحه و قیمت 390 هزار تومان از سوی نشر گستره منتشر شده است.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران